UNINDO AS DISTANCIAS

As pontes

Que sería de nós, di,

se non existisen pontes?

Pero hai pontes, hai pontes. Lémbralos?

Nada mellor que pasar as noites

sen algas, en que xaneiro

escribe cartas á primavera

con níveos alfabetos sobre o mundo,

que abrirse a memoria, o vello álbum

que leva en casa varios anos

posto sobre a mesa da sala

para que se entreteñan as visitas.

Vou a abrilo.

E como estás durmida e estás lonxe

poderémolo ollar sen esa présa

que treme na túa mirada cando vés.

Poderémolo ollar, si, cos ollos

que ti te tiras sempre e que me entregas,

cando vas durmir, como sortellas,

para que eu gárdeos e non estea cego.

(Os teus ollos son máis meus cando durames

porque ollan a nada ou aos soños,

e eu son ese sono, ou nada, teu.)

E folla por folla,

sen medo a que escápese a túa mirada

con algún deus que cruza pola esquina,

iremos, eu, os teus ollos e eu, mentres descansas,

baixo as tersas pálpebras baleiras,

a cazar pontes, pontes como lebres,

polos campos do tempo que vivimos.

Non pode haber unha ponte

tan breve como este,

que é o primeiro que atopamos: ti.

Lembras cantas veces

cruzámolo?

Por lonxe que estea se digo: “ti”,

se dis: “ti”, pásase invariablemente,

de min a ti, de ti a min.

Pásase

sen sentilo as ás,

e de pronto encóntrome no lugar máis fermoso da túa beira

á sombra que me fai sempre o alma

cuxa tenra ramada inmarcesible

son túas miradas, cando a min me ollan.

millóns de palabras apártannos,

nomes propios ou verbos,

e falar dos demais é sempre un río

que aumenta as distancias deste mundo,

ata que sen querer dise: “ti”.

“Ti”, a palabra soa

por onde un gran amor pode pasar

ás illas felices,

seguro, con séquito

de cabalos alegres e corais.

O álbum consérvoo

por se un día morres e esquécelo,

na páxina cento vintedous

e nítida, a estampa

da primeira ponte ou “ti” que nos dixémonos.

Sigamos, si, pasando follas. Mira:

este é unha ponte longa, é de cristais;

lábrase, sobre todo, polas noites.

Hai bágoas que non se perden nunca

meixela embaixo, nos panos

con que inocentemente pretendemos

cortarlles súa querenza. Súa querenza

cúmprese: o que queren é unir.

E nunca que se chora estase lonxe.

Ou teu choro ou meu choro

sobre as soidades tendéronse

unindo as distancias

que abren a lóxica e as risas

tan perigosamente

que de non haber sabido chorar ben

xunto a fentos minúsculos,

agora ti e eu estariamos

separados contentos, e mirándonos

nesas sensateces como espellos,

cadradas e evidentes, que intentamos

entregarnos un día, ao despedirnos.

O que nunca puiden indagar

aínda que non fixen moitos cálculos en láminas

de lagos, coas plumas dos cisnes

é o número

necesario de bágoas

para poder pasar sen medo algún

onde queremos ir. Acaso abonde

como abondou unha tarde de novembro,

que está no álbum, pouco máis alá,

con que os teus ollos treman,

treman, humedecidos, sen chorar.

Permíteme tamén que che lembre

 verde cigarreira,

os seus cigarros e a breve máquina

de prata en que transmite

despois de tantos séculos afanosos

a súa ambiciosa tarefa Prometeo

a uns esveltos dedos de muller.

Talvez non saibas, mozo aínda

que o fume leva sempre a algures

onde quérese estar

se se lle pisa cos pés debidos.

E que ti, ás veces, cando nos diváns

con que a tarde amobla as ausencias,

tan sen vulto téndeste como luz

e dás principio a un fume cos teus beizos,

Quedaches de pronto tan baleira

xa tan fóra de ti, que é necesario

supoñer a existencia dalgunha ponte

gris, azul, pero sempre caprichosa

por onde encamíñasche para min.

Por iso logo están os cinseiros

cheos de ruínas, como o lembrar.

E xa non quero

cansarte máis, o álbum

adoita cansar. Ensinareite, o último,

a esfera dun relo, toda ela pontes.

Como pasamos xuntos

un día enteiro sen pecado algún,

ningún minuto sepáranos xa.

Escolle, busca, entre as vintecatro

crueis separadoras dos homes,

unha que non nos una, unha.

Busca

nas horas de inverno

cando aos catro era de noite

e cantaban os tés nas teteiras:

verás unha ponte, alí.

Busca nas horas das vacacións,

as matinais, nas cándidas alboradas

que de puro brancor avergonzaron

ás tristes censuras da noite

apagando a súa voz. E nos atoparás.

Escruta os recunchos

máis raros, no tempo;

as tres e cinco da madrugada,

cando se paran todos os rancores

perante dous corpos que enlazados dormen;

as doce, tan redondas, do estío

as seis e vinte, unha e trinta e dous:

todas foron pontes e conservan

as pegadas que imprimimos, a súa gran honra.

Se por unhas pasaches

toda para min nos beizos

sacrificándome o teu corpo

para que se lograse o inmortal,

por outras cruzaches,

sen sentilo ti mesma, cando eu

velaba o teu misterio adormecido.

Todas as horas foron e viñeron

de ti a min, de min a ti.

E cando vaias polo mundo soa

e vexas os reloxos de estacións

onde tanto se conta ir e vir,

ou cando o teu pulso se desate

a lembranza mellor que eu che dini,

comprenderás que por calquera hora

podemos atopar o que buscabamos:

o amor e as horas por vir.

Non hai máis estampas.

Pechemos a memoria.

E cando espértete

e eu volva a colocar os ollos

alí, onde eles me ensinaron a ollar,

falareiche en voz moi baixa doutra ponte,

por se acaso ti queres.

Porque queda outra e outra e outra, aínda.

Longo lamento

Pedro Salinas (1891-1951)

Ponte da Penadola. Testemuña de vida. Fotografía de Sam Rock