A vida do campo
¡Feliz quen vive, cal os doutro tempo,
lonxe de barafundas,
e labra os eidos que seu pai labraba,
con xugada de seu, libre de usuras!
Nin guerreiro clarín nin mar airado
o seu sono conturban,
nin a portas se encorvan dos magnates
nin postes leva no patín da curia.
Pero as ramas frondentes da videira
con bidueiro xunta,
ou polastras ruís co podón tronza,
e polastras enxerta máis robustas.
Ou as vacas e bois desde o picouto
ve pacer na llanura,
ou mel que espremeu garda nas olas,
ou os rexelos do vellón desnuda.
Ou canmdo o rico outono ergue a cabeza,
coroada de frutas,
revertendo pracer descolga as peras
coa mao mesma que enxertou as pugas.
Ou a ti, Dios Príapo, a ti, Silvano,
que dos lindeiros curas,
a vós, agradecido, os acios novos
vai ofrecer das coloradas uvas.
Ora á sombra deitada su da encina,
ou na grama teimuda,
choular sinte no val sobre as areas
o cachón que da serra se derrumba.
E dorme ó son do río, ó son das aves
que cantan na espesura,
ou dorme ó son da musical fontela
que por entre o coial salta e murmulla.
E na ruda estación que bota neves
e tormentas e chuvias,
sigue ó porco montés que cara á trampa
vai, fuxindo cos cas que lle azapurra.
Ou colle na trapela o voraz tordo,
ou lebre ou a grulla,
premios do gusto seu. Nestas faenas
¿quen non esquece as amorosas cuitas?
E se hai unha muller que cuida a casa
e que os fillos educa,
ou rubia de pudor, como as Sabinas,
ou morena do solo, como as da Pulla;
Muller que antes que chegue o seu marido
xa na lareira agrupa
as rachas onde esbroncha a labareda,
que arredor do fogón quenta i alumbra;
E lista acude a recadar o gando,
retozón de fartura,
para muxir os ubres que as canadas
enchen de leite rebordando escuma;
E vai logo á bodega e saca o viño
da recendente cuba
e volve e pon a mesa, rica mesa
que sin mercarse nada, en todo abunda;
¡Ai! por esta comida regalada,
que amor e paz endulzan,
eu as ostras deixara do Lucrino
que á xente da ciudá tanto lle gustan.
Deixara o rodaballo i os escaros,
se acaso algún empuxa
á nosa costa o vendaval soberbio
que alá nas costas do Levante bufa.
Máis que o francolín xonio, máis que a pita
soupéranme as acedas, ou as malvas,
que moitos corpos delicados curan,
Ou a aña das festas terminales,
ou verde aceituna,
ou o pequeno chibo que do lobo
fresca trai no cernizo a mordedura.
¡Oh mesa afortunada! E ¡canto prace,
entre tanta fortuna,
ver baixa-las ovellas da encorgada
cando xa fartas a cortella buscan!
¡Ve-los bois que xungidos e cansados
de facer a decrúa,
tran no xugo a rabela pendurada
co temón arrastrando pola punta!
¡E ver, en fin, de rústicos escravos
unha riseira chusma,
groso enxame da casa que de noite
sentado na cociña o lar circunda!
Esto dixo un tal Alfio, un usureiro,
mui resolto a vivir da agricultura,
i os cartos recolleu que tiá a logro,
i ós quince días xa volveu á usura.
¡Feliz quen vive, cal os doutro tempo,
lonxe de barafundas,
e labra os eidos que seu pai labraba,
con xugada de seu, libre de usuras!
Nin guerreiro clarín nin mar airado
o seu sono conturban,
nin a portas se encorvan dos magnates
nin postes leva no patín da curia.
Pero as ramas frondentes da videira
con bidueiro xunta,
ou polastras ruís co podón tronza,
e polastras enxerta máis robustas.
Ou as vacas e bois desde o picouto
ve pacer na llanura,
ou mel que espremeu garda nas olas,
ou os rexelos do vellón desnuda.
Ou canmdo o rico outono ergue a cabeza,
coroada de frutas,
revertendo pracer descolga as peras
coa mao mesma que enxertou as pugas.
Ou a ti, Dios Príapo, a ti, Silvano,
que dos lindeiros curas,
a vós, agradecido, os acios novos
vai ofrecer das coloradas uvas.
Ora á sombra deitada su da encina,
ou na grama teimuda,
choular sinte no val sobre as areas
o cachón que da serra se derrumba.
E dorme ó son do río, ó son das aves
que cantan na espesura,
ou dorme ó son da musical fontela
que por entre o coial salta e murmulla.
E na ruda estación que bota neves
e tormentas e chuvias,
sigue ó porco montés que cara á trampa
vai, fuxindo cos cas que lle azapurra.
Ou colle na trapela o voraz tordo,
ou lebre ou a grulla,
premios do gusto seu. Nestas faenas
¿quen non esquece as amorosas cuitas?
E se hai unha muller que cuida a casa
e que os fillos educa,
ou rubia de pudor, como as Sabinas,
ou morena do solo, como as da Pulla;
Muller que antes que chegue o seu marido
xa na lareira agrupa
as rachas onde esbroncha a labareda,
que arredor do fogón quenta i alumbra;
E lista acude a recadar o gando,
retozón de fartura,
para muxir os ubres que as canadas
enchen de leite rebordando escuma;
E vai logo á bodega e saca o viño
da recendente cuba
e volve e pon a mesa, rica mesa
que sin mercarse nada, en todo abunda;
¡Ai! por esta comida regalada,
que amor e paz endulzan,
eu as ostras deixara do Lucrino
que á xente da ciudá tanto lle gustan.
Deixara o rodaballo i os escaros,
se acaso algún empuxa
á nosa costa o vendaval soberbio
que alá nas costas do Levante bufa.
Máis que o francolín xonio, máis que a pita
soupéranme as acedas, ou as malvas,
que moitos corpos delicados curan,
Ou a aña das festas terminales,
ou verde aceituna,
ou o pequeno chibo que do lobo
fresca trai no cernizo a mordedura.
¡Oh mesa afortunada! E ¡canto prace,
entre tanta fortuna,
ver baixa-las ovellas da encorgada
cando xa fartas a cortella buscan!
¡Ve-los bois que xungidos e cansados
de facer a decrúa,
tran no xugo a rabela pendurada
co temón arrastrando pola punta!
¡E ver, en fin, de rústicos escravos
unha riseira chusma,
groso enxame da casa que de noite
sentado na cociña o lar circunda!
Esto dixo un tal Alfio, un usureiro,
mui resolto a vivir da agricultura,
i os cartos recolleu que tiá a logro,
i ós quince días xa volveu á usura.
Versión galega de Beatus ille, de Horacio
José García Mosquera (1817-1890)
Fotogfrafía de Roque Soto
Banda sonora
Comentarios