DON PEPITO, O RETRATISTA
Vilas
literarias: Quiroga
Don Pepito, o retratista
O retratista retratado. Fotografía de Antonio Vidal
X.Pérez Mondelo
Don Pepito
tiña a súa casa na Cova, un barrio alto de San Pedro de Ribas de
Sil. Qué foi o que o levou a deixar o seu berce e marchar á busca
da cagalla do lagarto polas amplas avenidas de Buenos Aires, cabo de
tantos outros veciños e parentes que nas primeiras décadas do
século pasado emprenderon a súa aventura cara ao Sur austral, en
terras de alén-mar? Non sabemos se aló atopou a súa sorte
venturosa, tantas veces negada, mais si sabemos que descubriu a súa
paixón artística e mesmo o seu medio de vida. Cando, ao cabo dos
anos, regresou a Ribas do Sil traía canda el un aparello máxico, a
cámara fotográfica, co seu alto trípode e o seu caixón onde metía
cerimonioso a cabeza para obrar o milagre do retrato, que acabou
facendo a milleiros por toda a redonda do val nos duros anos da
posguerra, converténdose no seu grande retratista, nun pioneiro da
fotografía. A súa figura alta e forte, a súa presenza, sempre coa
cámara ás costas, era agardada con respecto e abraio a un tempo, e
obrigada en todo tipo de acontecemento familiar e social. E dicimos
respecto non só pola actitude reverencial coa que o aparello
fotográfico era visto pola xente, senón polo propio carácter do
retratista, que tiña o seu oficio nunha alta consideración.
CF San Clodio
Sobre disto cóntanse aínda
hoxe innumerables anécdotas, como as que nos ten relatado dunha
maneira viva e evocadora –auténticos retratos orais- o profesor
Manuel Cao, verdadeiro cronista non oficial de Ribas de Sil. Parece
que o don Pepito era moi esixente á hora de compoñer o retrato.
Cando cumpría que as persoas ou o grupo a retratar se mantivese
quedo, en posición ríxida e frontal, sen se mover, para o bo
resultado do traballo, e do retrato, ao mestre fotógrafo levábao o
demo se algún dos compoñentes se movía de máis ou non respectaba
as súas indicacións, respondendo de mal xorne aos que non se
axeitaban aos seus requerimentos. E daquela podían saír da súa
boca todos os xuramentos indecibles. El era o mestre máximo da
ceremonia e había que seguir fielmente os seus mandados. Xa dixemos
que era moi alta a súa consideración sobre a arte fotográfica.
Á entrada do pazo da Costa ou do Batanero
Conta tamén Manuel Cao
dunha vez que tivo os seus máis e os seus menos con Antonio Vidal, o
mellor fotógrafo de Ribas de Sil e Quiroga, mesmo un dos mellores
fotógrafos afeccionados de toda a provincia, participante e gañador
en diferentes concursos organizados polas Agrupacións Fotográficas
galegas naquela altura do século. Fotografías que logo eran
expostas nos salóns fotográficos das asociacións e outras
entidades culturais, de aí o nome de salonismo ou fotografía de
salón coa que se coñece esta tendencia artística da fotografía de
posguerra.
Os
Celtas de Paradaseca en Nogueira
Mais, indo ao conto: Antonio
Vidal chegara a San Clodio a mediados dos anos corenta e xa traía
con el unha cámara moderna e unha formación artística anovada. E,
en vendo don Pepito nunha festa disparar con tanta prontitude a nova
cámara a Antonio Vidal, reaxiu con acedume e cun aquel de oculta
admiración, dicindo: “ Este Vidal! Que fotografía é esa de
darlle a un botón e estar xa a foto feita! E esa é arte? Pois,
ollo, que a cousa non é tan doada, que ademais a fotografía ten
moita química e pode un tolear se non ten man cos produtos. A
fotografía non vale para que ande calquera con ela”. Eso dicía,
algo amolado. O certo é que don Pepito e Antonio Vidal convertéronse
nos grandes fotógrafos do val de Quiroga e Ribas de Sil,
desenvolvendo o seu traballo nun marco temporal que abrangue case
medio século, desde a posguerra aos anos oitenta nos que Vidal foi
abandonando a súa paixón artística, unha paixón que o seu
antecesor de San Pedro xa tiña abandonado anos antes, aínda que
coincidindo durante algún tempo exercendo o seu oficio. Dous
artistas cunha obra interesantísima, desde as vellas fotografías en
soporte de vidro até as feitas coas máis modernas técnicas e
aparellos fotográficos. Unhas imaxes que son un testemuño dun valor
artístico e histórico excepcional. E velaí estas fotografías do
retratista de San Pedro.
Comentarios