SOL POR ENTRE AS GALLAS

 Chandler en curto

...Con todo isto acabouse a depresión. Mentres percorría de norte a sur a costa do Pacífico nun automóbil empecei a ler revistas de papel barato (pulps, magazines), porque custaban o suficientemente pouco como para que as puidese tirar e porque nunca me gustaron para nada as chamadas revistas femininas. Isto sucedía nos días gloriosos de Black Mask (se é que se poden chamar gloriosos) e o que me sorprendería era que algunhas das cousas estaban escritas con forza, aínda que en parte estivesen sen puír. Resolvín que esta era unha boa maneira de aprender a escribir ficción e de conseguir ao mesmo tempo un pouco de diñeiro. Paseime cinco meses traballando nunha novela curta de 18.000 palabras - Blackmailers Don' t  Shot (1933), traducida Os chantaxistas non matan- e vendina por 180 dólares. A partir de entón xa non mirei cara atrás, a pesar de que moitas veces mirar cara a adiante enchíame de inquietude. O soño eterno escribino en tres meses...

O extracto dunha carta dirixida a Hamis Hamilton e datada o 10 de novembro de 1950 recolle as palabras de Raymond  Chandler (1888-1959) en relación cos seus comezos de escritor de novela  policíaca á idade de 45 anos, cando xa pasara por unha boiante etapa de executivo en empresas petrolíferas, actividade da que caeu en picado tras o crack de 1929 e deixou ao futuro novelista no paro como a millóns dos seus compatriotas. Desta maneira sitúome cando chega o momento de abordar a faceta de escritor de relatos curtos de Chandler, á que cheguei antes que á de novelista. Dese xeito souben por exemplo o que era canibalizar os relatos como dicía o escritor estadounidense cando se refería a aqueles contos que logo utilizou para adaptalos a algunhas das súas obras longas máis representativas, entre as que figuran a xa citada anteriormente O soño eterno, Adeus boneca e A dama do lago.

O relato curto constitúe unha fonte inesgotable para seguir a evolución do escritor que, xunto con Dashiell Hamett, sentou as bases da denominada novela policial ou novela negra. Aínda que en España, a obra de Chandler publicouse de forma un tanto dispersa, tivo que ser a editorial Bruguera na segunda metade dos setenta a encargada de poñer na rúa a obra completa do escritor norteamericano.

Pódense comprobar que non son todas as novelas de Chandler, pero hai que pensar no enorme esforzo, inventiva e habilidade para colocar partes e capítulos de diferentes relatos en novelas que na actualidade continúan cativando a miles de lectores de todo o mundo.

En diferentes etapas, e con distintas portadas, editáronse e reeditaron os relatos e novelas de  Chandler, de quen a primeira obra na colección Novela  Policíaca, de Libro Amigo, da mencionada editorial catalá, foi A xanela sinistra, aparecida en febreiro de 1977, á que seguiu  Playback -xuño de 1978- e logo a primeira entrega de relatos curtos Asasino na choiva (agosto de 1978). Esta recolle o relato que dá título ao libro, O home que amaba aos cans, O pano, Busquen á rapariga! e O jade do mandarín. Asasino na choiva e o pano, foron publicadas en 1935 e 1936 na revista Black Mask.

As tres restantes antes mencionadas tamén foron convenientemente canibalizadas para a segunda novela de Chandler: Adeus boneca. Hai que sinalar que os relatos serven para ver a orixe do detective Phlip Marlowe, aínda que neles apareza con outros nomes, como  Carmady, John Dalmas ou John Evans.

E é que Chandler dixo: "Marlowe naceu das revistas. Non é unha soa persoa". Marlowe é o desenvolvemento dun personaxe usado en novelas breves". "Mide un pouco máis dun metro oitenta e pesa uns oitenta e dous quilos. Pelo castaño escuro, ollos marróns, a expresión regularmente atractivo non o contentaría para nada. Non creo que teña　aparencia de todo, pode selo. Se algunha vez tivese a oportunidade de elixir un actor de cinema que representase mellor a imaxe que eu teño del, creo que tería que ser Gary Grant".

As aventuras do detective continuaron nos recompilatorios editados por Bruguera baixo os títulos Bay City Blues, A simple arte de matar, Sangue española, Vento vermello, Peces de cores e O lapis. Nalgúns dos libros a modo de introdución, aparecen opinións de Chandler sobre a novela  policíaca, á que achegou un novo concepto de detective, pois o seu  antihéroe estivo sempre máis preocupado por axudar á xente que por gañar diñeiro. Pódese falar dunha especie de xusticieiro que pensa que o crime pode ser derrotado.

© Roque Soto Soto