AFIADOR DE SAN XÉS
Mañá de outono por terrazas cacereñas. A vista espállase nun longo horizonte de campos marelos salferidos por lixos de oliveiras i encinas que dan un tono gris ó paisaxe alomeado por un sol dourado que camiña polo infindo azul dun fermoso cedo outonizo limpo de nubes.
Ó Poñente brilan as pedras de Trujillo, carregadas de Historia e hoxe niño dunha grea de "señoritos" parasitarios e de curiales zumezugas que viven sobre iste país de latifundios, polo que a xente dos burgos veciños, que de lonxe ve brilar os vellos muros da Patria de Pizarro, alcúmaa chamándolle "el canchal de los ladrones".
O auto escanastrado que nos leva, conocido eiquí pola "cacharra", vai deixando tras de sí unha inxente estela de poeira que cega o horizonte. Os habitantes dos pobos, polos que pasamos, saen á estada en manifestación xubilosa e algueirante a presenciar o paso da "cacharra" estrodante e choven sobre o conductor as preguntas e os encárregos.
Por fin chegamos á praza do pobo no que remata a nosa pelerinaxe, amplio recinto presidido pola mole inxente da torre da eirexa apoiada nos tres pes do alboio que lle sirve de visera á porta principal.
Achégome a il e interrógo en barallete; o mozo óllame a través dunhas gafas mouras e contéstame con un puro acento extremeño que me desconcerta.
-¿Será posible que os fillos desta terra deran en afiadores? Non pode ser. A tarazana é das do meu país. Y entón insisto:
-¿<<De que sitorrio amezas>>?*
-Eso de torre é castelán, pero a outra palabra é galega, respóndeme escamón.
-Pois ti non es desta terra, dígolle.
-Nin V. tampocuo, retrúcame.
E xa máis confiado confésame que é de San Xés.
-Boa festa a do San Xés naquela mesta e pecha carballeira, comento.
E il responde añorante e gabancioso: -Xa o creo!
Trabamos conversa e dime que leva rodando por eiqui dende os oito anos e xa ten vintecinco. Está a piques de se casar na Zarza de Montánchez, donde ten novia.
-Aquela terra -di pola nosa- non é bo pra min. Morréronme os pais i estou soio coma o cuco.
-E por eso ves pór voso noutro niño.
-Cousas da vida.
-Entón lévolle o parrafeo por outro tema e dígolle:
-Esta terra ten que ser moi dura pra vós coas grandes distancias que eiquí hai.
-Non o crea. De eiquí a Vivarnando logo se chega.
-Si; mais de Cáceres a Trujillo hai cincoenta e catro kilómetros. ¿Cómo vos arranxades pra os andar de un tirón?
-Pois hai que os andar. Un día xantei en Trujillo con unhos peneireiros de Lañoá, saimos despois de xantar e iles forn cear a Cáceres i eu a Jatraicejo.
-Pois xa é andar, comento eu.
-E como xustificando a resistencia das dúas pernas andarinas, dime con ar resinado namentres bota unha ollada de reconvención á roda da tarazana:
-E que V. non sabe cómo corren estas tolas polas carreteras.
Xosé Ramón e Fernández Oxea (Ben-Cho-Shey)
* En barallete. Xerga dos afiadores galegos.
La Noche, 25 de marzo de 1947
Pintura O afiador de coitelos, de Kazimir Malévich.
Fotografías do ® Museo Municipal de la Cuchillería de Albacete
Comentarios