INTERNADOS
Internados
As nosas soedades
veñen de tan lonxe
como as horas do reloxe.
Daquela o mundo era ben simple: dividíase entre os que eran do Barça e os do Madrid, os dun lado e outro do Muro, os de Franco e os antifranquistas, os da vila e os da aldea, os ricos e os pobres -coma sempre- e para o que a nós nos interesa: os internos e os externos.
Dúas categorías determinantes, dous mundos concomitantes mais tamén divididos por un muro mental e vivencial imaxinario mais real. Como real era tamén a diferencia de status social entre os distintos compañeiros de cada un dos dous grupos, o que non supoñía ningunha pexa para o convívio amical.
Nese universo binario habitabamos os rapaciños distanciados. Uns eran acollidos no seu universo familiar cercano e estable, natural. Estimulados pedagoxicamente, algúns mesmo con universidade na casa (a carón de compañeiros de pupitre aínda coa memoria recente do po dos pizarríns de lousa nos dedos, do arrecendo húmido das escolas populares e da súa fala proscrita).
Outros, como pitiños á intemperie dunha rolada quentabámonos uns aos outros como mellor podiamos. A calor familiar ausente. Só de cando en vez, moi de cando en vez, recibindo a man cálida dos pais ausentes en visitas fugaces. A agardar unha nova aperta, os períodos de lecer nos que despois de longas viaxes en trens de segunda e en humildes coches de liña, nos era dado disfrutar da normalidade familiar.
Esa calor ou a súa ausencia mortal era o que definía en esencia esa liña divisoria.
E que dicir das infinitas filas para todo, forzosamente aliñados; as eternas horas de estudo; as tristes fins de semana, os paseos en rabaño ate o cume do Pedroso; os absurdos partidos de gordos e fracos como escarnio, para diversión fatua das outras feras engaioladas nun patio inclemente. Que dicir das olladas distantes e ameazadoras de tantos ollos vixiantes.
Non sabían disto os externos. Non tiñan por que sabelo. Nin imaxinar podían. Terían outras soidades que nós tamén descoñeciamos, mais non sufrían dobremente esa inclemencia, que agora non vén ao caso lembrar polo miúdo. Velos marchar rematadas as clases, encamiñarse cara a porta de saída como algo natural, quedalos mirando con desacougo por ficarmos dentro, era outra condena. Un día máis pechados sobre nós mesmos, co noso propio desamparo, algúns a recibir pancadas impunes nun recanto do patio, en calquera outro recanto.
Só ficaban os amigos, por parroquias, por afinidades persoais, por amores deportivos, por puro instinto de protección e agarimo.
Non se esquecen doadamente eses amores e eses rancores malia que teñen pasado tantas lúas. Salvábanos unha man amiga, un profesor benevolente, un inspector humano, unha viaxe até as praias de Boiro ou de Rianxo, a descuberta do mar, os primeiros clamores de liberdade coándose por entre as reixas, descubrir o mundo alén dos nosos valados, Lisboa, Barcelona, un partido de baloncesto, de fútbol, de balonmán, onde xogaban os nosos compañeiros e primeiros ídolos deportivos, nas Cancelas, no campo de terra do seminario, nas canchas de basket dos grandes adversarios, unha tarde en Santa Isabel... un cigarro furtivo, unha misa librada, un misioneiro chegado de África, unha lección ben aprendida, unha saída, xa medrados, á toa polas rúas, a un billar, á Alameda, pola Raíña a rillar nun bocata de luras cabo dunha gramola na que soaba Get back, In the ghetto, Venus ou Proud Mary, un río de músicas turbulentas... A un húmido salón de baile ao noso alcance. A unha película na gran pantalla do cine Metropol, unha fiestra en tecnicolor aberta ao mundo. Mrs Robinson a axustar as medias e os remorsos.
Era así de simple e alleo aquel tempo. Rapaciños diversos, compartindo unha mesma atmosfera educativa e social. Cadaquén vítima ou salvado por un destino imposto, por ningún buscado. Todos expostos á senrazón dun mesmo rigor histórico. A nosa inocencia á intemperie.
X. Pérez Mondelo
Fotograma do filme Del rosa al amarillo, de Manuel Summers.
Comentarios